Đi theo sự tiến hóa của nền văn minh con người làm những cuộc cách mạng trong nông nghiệp, công nghiệp, điện khí hóa…Các cuộc cách mạng, tiến bộ này đem lại cho con người nhiều lương thực thực phẩm, tiện nghi hơn nhưng cũng đem đến những hậu quả không tốt. Cuộc cách mạng nông nghiệp không những đem đến cho con người thức ăn đầy đủ mà còn ngon hơn, rẻ hơn, đa dạng hơn. Tuy nhiên, con người phải đối mặt với dư lượng thuốc trừ sâu, thuốc kháng sinh, thuốc tăng trọng trong thực phẩm. Cuộc cách mạng công nghiệp đem đến cho con người nhiều tiến bộ, tiện nghi trong đời sống, tuy nhiên nó cũng đem đến những tác hại mà con người phải chịu đựng dai dẳng: tiếng ồn, khói bụi, hóa chất công nghiệp độc hại có khắp mọi nơi trong không khí, trong nước uống, thực phẩm, vật dụng trong nhà. Cuộc cách mạng điện khí hóa có thể nói đã đem đến cho con người những bước tiến nhảy vọt, những tiện nghi chưa từng có: ánh sang, phương tiện truyền thông …
Tuy nhiên ngày nay người ta nói đến 1 loại ô nhiễm vô hình nhưng tác hại của nó không thua gì các hóa chất độc hại hay tiếng ồn trong đời sống điện khí hóa; Ô nhiễm điện từ trường. Trên thế giới người ta hay gọi với từ electrosmog
Nghĩa của từ này bắt nguồn từ nước anh. Từ smog do kết hợp từ từ smoke (khói) và fog (sương mù). Ngày nay người ta ghép từ electro với smog để diễn tả sự ô nhiễm mới : ô nhiễm điện từ trường.
Nguồn phát sinh ô nhiễm nhiễu điện từ trường
Ô nhiễm điện từ trường là những bức xạ vô hình phát sinh từ kỹ thuật vô tuyến điện và việc truyền tải điển năng. Đó là:
Hệ thống lưới điện 50 Hz ngoài trời và trong nhà
Điện thoại không dây
Điện thoại di động
Các cột, các trạm thu phát điện thoại di động
Các thiết bị báo động vô tuyến
Lưới thông tin không dây
Màn hình máy tính, ti vi
Các bếp điện, bình nước nóng, máy sấy tóc…
Tất cả các thiết bị có biến thế như đồng hồ báo thức dung điện 220 V, hệ thống đèn halogen, đèn huỳnh quang, đèn tiết kiệm điện…
Chúng ta cần phân biệt nhiễu từ trường và nhiễu điện trường
Bất cứ nơi nào có nguồn điện, có mặt điện tích là có mặt điện trường: ổ cắm điện màn hình máy tính, tivi …
Trong khi đó từ trường xuất hiện ở đâu có mặt dòng điện: các dây cáp truyền tải điện, biến thế, loa ân thanh, đồng hồ dung điện 220v, quạt điện…
Nhiễu điện trường và nhiễu từ trường có thể có mặt cùng một lúc. Thông thường nhiễu từ trường mạnh mẽ hơn nhiễu điện trường, xuất hiện đa dạng và thường xuyên hơn. Người ta có thể ngăn chặn điện trường bằng lồng faraday hay các vỏ bọc bằng kim loại dẫn điện (đồng, nhôm) nhưng để ngăn chặn từ trường chúng ta phải cần vỏ bọc bằng sắt từ có độ từ thẩm cao. Từ trường đi xuyên thấu qua các vách betong, gỗ dày, thủy tinh, nhựa một cách dễ dàng. Các khối biến thế biến điện cao áp thành điện thế 220v cùng các đường dây các cung cấp điện cho tòa nhà cao ốc hiện nay chính là những nguồn phát ra từ trường dữ dội là nhiễu loạn hoạt động hệ thống máy tính, truyền thông trong các phòng ốc gần đấy và ảnh hưởng đến sức khỏe của người làm việc. Chúng ta còn cần phân biệt nhiễu điện từ trường với tần số khác. Dải tần số nhiễu điện từ trường của các thiết bị thông thường mà chúng ta tiếp xúc hang ngày trải dài từ oHz cho đến 109 Hz
Sự gây ô nhiễm từ trường càng mạnh khi:
Cường độ điện trường càng mạnh
Tần cố càng cao
Thời gian tác dụng càng dài
Khoảng cách giũa nguồn nhiễu điện từ trường và đối tượng bị tác dụng càng ngắn.
Tác hại của nhiễu điện từ trường
Ngày nay theo nhiều nghiên cứu đáng tin tưởng cho thấy ô nhiễm điện từ trường là một trong những nguyên nhân chính gây ra các hiện tượng:
Nhức đầu
Mất ngủ
Mệt mỏi mãn tính
Trầm cảm
Huyết áp thay đổi thất thường hay huyết áp cao
Sự mẫn cảm ngoài da
Ung thư máu ở trẻ em
Sảy thai hay quái thai
…
Các triệu chúng trên do nhiễu từ trường ảnh hưởng và gây rối loạn nhịp sinh học, hệ thống miễn dịch và làm hạ thấp mức melatonin trong cơ thể. Sự thông tin giữa các tế bào với nhau và hệ thống thần kinh bị điện từ trường tác động mạnh mẽ. Cơ chế sinh ra ung thư do điện từ trường cũng tương tự như các tia phóng xạ. hiệu ứng ion hóa làm biến dị gen và sinh ung thư.
Sức khỏe của trẻ em và người lớn tuổi rất nhạy cảm và dễ bị ảnh hưởng với nhiễu điện từ trường vì hệ thống miễn dịch của những đối tượng này yếu kém, các tế bào máu rất dễ bị tổn thương.
Hầu hết trong các thông tin khoa học đều cho thấy nhiễu điện từ trường có ảnh hưởng đến sức khỏe, nhưng mức độ như thế nào vẫn chưa rõ rang. Một điều đáng chú ý là các quy định về việc phòng chống ô nhiễm điện từ trường ở các nước xã hội chủ nghĩa ở âu châu trước đây rất nghiêm ngặt, trong khí đó ở các nước có kinh tế thị trường thì rất lỏng lẻo. ví dụ ở Anh quy định mức nguy hiểm là khi bức xạ điện từ làm nóng cơ thể con người. như thến cơ thể con người xem như một cục thịt chứ không phải cơ thể sống và hơn nữa các bức xạ có thể đi qua não con người.
Theo sự điều tra ở một số nước người ta thấy xem ti vi cả ngày hay ngồi gần màn hình máy tính quá lâu để chơi game thì tỷ lệ ung thư máu trắng, u hạch bạch huyết và u hệ thần kinh trung ương tăng lên cao.
Theo tài liệu của cơ quan EPA Mỹ sự ô nhiễm điện từ trường ở tần số thấp (tần số 50Hz của điện lưới) được cho là B1 carcinogen và liệt vào mức ô nhiễm giống như DDT, formaldehyl hay dioxin
Như trên đã nói nhiễu điện từ trường có thể làm nhiễu loạn hay làm tê liệt hệ thống máy tính hay hệ thống truyền tin, hệ thống đo đạc tự động hóa.
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG Ô NHIỄM ĐIỆN TỪ TRƯỜNG
Hãy tránh xa các nguồn gây ra ô nhiễm điện từ trường. Cứ khoảng cách xa gấp hai lần thì tác dụng của điện từ trường giảm đi gấp 4 lần. Điện trường nơi gần màn hình máy tính, tivi có thể lên tới 500V/m. tuy nhiên tác hại của từ trường do màn hình máy tính lớn hơn nhiều so với màn hình tivi vì người sử dụng máy tính phải ngồi rất gần mà hình trong khi đó xem tivi ngồi xa màn hình.
Các ban làm việc, phòng làm việc nên tránh xa các tủ điện, các đường dây cáp điện, tải điện chung cho tòa nhà.
Nên ngắt nguồn điện với tất cả các vật dụng không dung đến. Ví dụ khu máy tính không hoạt động nhưng vẫn còn một nguồn nhiễm từ trường rất mạnh (trên 1000nT) trên bàn làm việc của bạn, đó là do hệ thống loa gắn với máy tính, vì vậy bạn phải ngắt hẳn nguồ điện cung cấp cho loa.
Nếu có máy đo nhiễu điện từ trường bạn hãy thử đo nhiễu từ trường của một thiết bị nào đó, hãy thử cắm phích điện ngược với vị trí trước đây rồi đo lại, nhiễu điện từ trường có thể giảm đáng kể so với vị trì cũ (hay tăng lên). Nên dung thanh có nhiều ổ điện, nhưng nên chọn loại có công tắc kép ( khi ngắt điện cả hai dây dẫn điện đều được ngắt điện).
Việc dùng đến lồng Faraday, lưới, màn, hay tấm kim loại và kỹ thuật nối đất để che chắn điện từ trường cần có những kiến thức chuyên môn.
QUY ĐỊNH MỨC NHIỄU ĐIỆN TỪ TRƯỜNG
Dưới đây là mức nhiễm điện từ trường tối đa theo một số tổ chức trên thế giới.
| Mức quy định | MRPII | TCO | TUV |
| Từ trường xoay chiều 5Hz-2kHz 2kHz-400kHz | 200nT 25nT | 200nT 25nT | 200nT 25nT |
| Điện trường xoay chiều 5Hz-2kHz 2kHz-400kHz | 25 V/m 2,5 V/m | 10 V/m 1 v/m | 10 V/m 2,5 v/m |
Như thế đối với chúng ta thường phải đối mặt với điện từ trường xoay chiều 50Hz,cường độ nhiễu từ trường mức cao nhất còn cho phép là 200nT (nano Tesla) và đối với nhiễu điện trường mức cao nhất còn cho phép là 10 v/m
Kết quả đo của một số thiết bị như sau:
Điện trường của màn hình máy tính: gần sát màn hình khoảng 500-600 V/m, cách xa 30cm khoảng 100-200 V/m
Từ trường loa rời gắn theo máy tính 1000-1500nT
Từ trường sát tường văn phòng làm việc tòa cao ốc Quận 1 2000nT –vô cực. Những phòng làm việc gần từ điện trung tâm và gần dây dẫn lớn nhiễm càng lớn. Từ trường này gây nhiễu loạn máy tính, mệt mỏi người làm việc…
Bài viết của: Dương Minh Trí P. Viện trưởng viện vật lý HCM
Máy đo nhiễu điện từ trường:
Hiện nay chúng tôi cung cấp thiết bị đo nhiễu điện từ trường được nhập khẩu từ Mỹ.
Ngoài ra các bạn có thể tham khảo tại: http://www.ctu.edu.vn/colleges/tech/bomon/ttktmoitruong/Giaotrinh/MrViet/Bai9.htm
